Het waterschap Noorderzijlvest werkt aan het gebiedsprogramma Paterswoldsemeer. Het doel is om de waterkwaliteit te verbeteren en daarmee te voldoen aan de KRW doelen. Deze doelen moeten in 2027 behaald zijn.

Maatregelen

De kaderrichtlijn Water (KRW) bestaat uit drie planperioden. Iedere zes jaar evalueren en rapporteren we. Zo nodig herzien we daarop onze plannen en passen deze aan.

Vijf maatregelen

Voor de tweede planperiode had het waterschap vijf maatregelen bedacht:

  • peilbesluit
  • vervangen gemaal Hoornsedijk in combinatie met aanleg ijzerzandpassage
  • aanleg vispassage naast Meerschapsstuw,
  • verbrede Meerschapsstuw,
  • aanleg moeraszones.

Bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer maakten zich zorgen over de gevolgen van de maatregel 'aanleg moeraszones' .Tijdens een bijeenkomst op 24 februari vroegen aanwezigen aandacht voor het Paterswoldsemeer als recreatiemeer en mogelijke hinder als gevolg van overmatige plantengroei.

De dijkgraaf heeft die avond toegezegd geen moeraszones in het meer aan te leggen. Ook riep hij op om samen te zoeken naar breed gedragen maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren. Maatregelen die bijdragen aan de Kaderrichtlijn Water en voorkomen dat overlast door waterplanten ontstaat. Daar reageerden bewoners en gebruikers van het Paterswoldsemeer positief op. Het resulteerde in een herstart van het proces (vastgelegd in een Herstartnota) en de vorming van een stuurgroep en inhoudelijke groep. Deze samenwerking heeft geresulteerd in een advies KRW-maatregelenpakket Paterswoldsemeer 2022-2027 dat op 3 februari 2021 door het algemeen bestuur van het waterschap is vastgesteld.

Samenstelling stuurgroep en inhoudelijk groep

De stuurgroep en inhoudelijke groep zijn na het opleveren van het advies KRW-maatregelen pakket 2022-2027, het monitoringsplan en het convenant opgeheven.

In de stuurgroepen inhoudelijk groep zaten vertegenwoordigers van onderstaande organisaties:

Daarnaast stemden we af met de provincie Groningen.

Wat hebben we gedaan

In maart 2020 stelden we Ton Baas aan als onafhankelijk procesbegeleider aangesteld. Hij sprak met verschillende partijen die betrokken zijn bij het Paterswoldsemeer. Vervolgens stelden we een inhoudelijke groep en een stuurgroep samen. Hierin zitten vertegenwoordigers uit de Beweging Recreatie Paterswoldsemeer, Natuurmonumenten, Sportvisserij Groningen Drenthe, Meerschap en het waterschap.

Aanpak bepaald: aanpak en te doorlopen stappen vastgelegd in herstartnota

Onder begeleiding van onafhankelijk procesbegeleider Ton Baas bespraken we gezamenlijk de aanpak en voorwaarden. Deze aanpak is op papier gezet in een herstartnota.

Oproep tot meedenken: ophalen ideeën en koppelkansen

In juni deden we een algemene oproep: Denk mee!. Hoe kunnen we de waterkwaliteit van het Paterswoldsemeer verbeteren? Het resultaat: bijna 50 ideeën en koppelkansen!

Inhoudelijke groep aan de slag: lijnen uitzetten en beoordelen ideeën en koppelkansen.

Een inhoudelijke groep besprak alle voorgestelde maatregelen en koppelkansen. Het beoordeelde de haalbaarheid van de overgebleven maatregelen. Daarnaast adviseerde het welke berekeningen en onderzoek nodig waren om inzicht te krijgen in de effecten van deze mogelijke maatregelen.

Schetssessie: intekenen ideeën en mogelijke locaties op een kaart

Op basis van de ingebrachte ideeën en waardevolle aanvullende notities van de Beweging Recreatie Paterswoldsemeer, brachten we de overgebleven maatregelen, mogelijkheden en wensen in kaart. We bespraken ook mogelijke locaties voor natuurvriendelijke inrichting en verbetering van de leefomgeving voor vissen.

Modelberekeningen: in welke mate dragen voorgestelde maatregelen bij aan de waterkwaliteit?

We lieten door adviesbureau Arcadis doorrekenen in welke mate de voorgestelde maatregelen bij dragen aan een betere waterkwaliteit.

Aparte berekeningen zuidelijk deel

Het zuidelijk deel (Paterswoldsemeer) is minder diep dan het noordelijk deel (Hoornsemeer). Bovendien bestaat de ondergrond van het zuidelijk deel uit veenbodem en het noordelijk deel uit een zandige bodem. Deze kenmerken kunnen bepalend zijn voor het soort maatregelen dat nodig is om de waterkwaliteit te verbeteren. Daarom lieten we aparte berekeningen voor het zuidelijk deel maken.

Advies waterplantenexpert: veldinspectie en beoordeling onderzoeken

We hebben waterplantenexpert Roelf Pot gevraagd om advies te geven en mee te denken over het maaibeleid en monitoring. Tijdens een veldinspectie deed hij doorzichtmetingen, keek naar de aanwezigheid van waterplanten en de structuur van de bodem. Daarnaast beoordeelde hij de onderzoeksrapporten en documentatie.

Afwegingen maken: uitgangspunten bepalen n.a.v. berekeningen, advies en gesprekken

Op basis van de doorlopen stappen en verkregen kennis, kwamen we tot een aantal inzichten die belangrijk zijn voor het maatregelenpakket dat de stuurgroep voorstelt.

KRW-doelbereik berekenen: halen we met het concept(tijdelijk ontwerp) maatregelenpakket de KRW-doelen?

Halen we met dit concept maatregelenpakket de KRW-doelen? Dat rekenden we vervolgens door. Hieruit bleek dat we op bijna alle onderdelen naar ‘goed’ gaan, maar voor vissen er net onder blijven (‘matig’). Zie berekening KRW-doelbereik.

Voorlopig advies: het maatregelenpakket en overeenstemming over vervolg

Na deze stappen kwam de stuurgroep tot een voorlopig advies. Dit voorlopig advies presenteren we eerst aan omwonenden en gebruikers van het Paterswoldsemeer. Daarna scherpen we het advies aan, als dat nodig blijkt. Tenslotte leggen we het voor aan het Dagelijks Bestuur(Het bestuurlijke college dat in opdracht van het algemeen bestuur de dagelijkse gang van zaken binnen het waterschap bestuurt.) en gaat het ter besluitvorming naar het Algemeen Bestuur(Hoogste beslisorgaan van het waterschap. Zet beleid uit en neemt beslissingen.) van het waterschap.

Peilen bij omwonenden en gebruikers van het Paterswoldsemeer

Het voorlopig advies (maatregelenpakket en locaties) presenteerden we via de projectsite van Noorderzijlvest aan omwonenden en gebruikers van het Paterswoldsemeer. Ze konden hierop reageren. En aangeven wat de voorkeurslocaties zijn.

Bespreken en verwerken reacties omwonenden en gebruikers Paterswoldsemeer

We ontvingen ongeveer 30 reacties. Deze reacties waren overwegend positief of adviserend van aard. Ook kregen we nog een aantal aandachtspunten mee. Op basis van de reacties vielen twee locaties voor vissenbossen definitief af. Een aantal aandachtspunten nemen we mee bij verdere planuitwerking.

Opstellen convenant: afspraken over maatregelen, monitoring, maaien, beheer en onderhoud

We werkten het convenant verder uit. Zo borgen(Beschermen, vasthouden.) we de afspraken voor de langer termijn.

Definitief advies: advies voor maatregelenpakket en convenant wordt voorgelegd aan Dagelijks Bestuur van het waterschap

Mede op basis van de reacties formuleerde de stuurgroep een definitief advies. Deze boden we op 19  januari 2021 aan het Dagelijks Bestuur aan en vervolgens voor besluitvorming aan het Algemeen Bestuur op 3 februari 2021.

Wat hebben we opgeleverd

  • Advies maatregelenpakket 2022-2027
  • Overzichtskaart Potentiële locaties KRW-maatregelen 
  • Monitoringsplan
  • Convenant 

Documenten

Begeleidingsgroep

De samenwerking met vertegenwoordigers uit de omgeving is voortgezet in de vorm van een begeleidingsgroep. De begeleidingsgroep volgt de ontwikkelingen in de waterkwaliteit en de waterplantenbedekking van het Paterswoldsemeer op basis van de monitoring en andere informatie en adviseert over de te nemen stappen bij een ongewenste sterke toename van de waterplanten. De begeleidingsgroep evalueert tevens het maaibeleid en de monitoringsstrategie. En agendeert relevante onderwerpen.

De begeleidingsgroep bestaat uit negen personen:

  • een persoon namens de recreatie(sport);
  • een persoon namens de recreatieverenigingen;
  • een persoon namens de havens;
  • een persoon namens de horecaondernemers;
  • een persoon namens natuur (Natuurmonumenten);
  • een persoon namens sportvisserij (Sportvisserij Groningen Drenthe);
  • een persoon namens het Meerschap;
  • twee personen namens het waterschap.

Heb je gevonden wat je zocht?